Een onverwacht recept voor slimheid
Stel je voor: je wordt ’s ochtends wakker en in plaats van koffie of cornflakes neem je een ijsje als ontbijt. Klinkt te mooi om waar te zijn voor examenstudenten, toch? Toch suggereert een Japans onderzoek dat een bolletje roomijs bij het ontbijt je alerter en scherper kan maken. Het onderzoek in kwestie werd geleid door professor Yoshihiko Koga (Kyorin Universiteit, Tokio) en initieel al in mei 2013 in Japan gepresenteerd, in samenwerking met de bekende zuivel- en ijsproducent Morinaga. Echter, pas eind 2016 kreeg deze studie wereldwijde aandacht, nadat de Japanse nieuwssite Excite erover berichtte. Niet veel later kopte de Britse Telegraph dat “ijs als ontbijt je slimmer maakt”, en andere media volgden enthousiast.
Opzet van het onderzoek
Professor Koga voerde een reeks speelse experimenten uit. Een groep proefpersonen van in de twintig en dertig kreeg direct na het ontwaken een portie ijs (in de tests werd een door Morinaga geleverd chocoladecoating-ijsje gebruikt). Ter vergelijking kreeg een controlegroep geen ijs – in sommige proeven zelfs helemaal geen ontbijt. Alle deelnemers moesten vervolgens een reeks mentale tests op de computer uitvoeren, zoals snelle reactietests (bijvoorbeeld op de juiste knop drukken wanneer een bepaalde vorm op het scherm verschijnt). Koga mat intussen ook de hersenactiviteit (onder andere de α-golven, een type hersengolf geassocieerd met ontspanning en alertheid in rusttoestand).
Het resultaat? De ijs-eters presteerden opvallend beter op de tests dan de niet-ontbijters. Ze reageerden sneller en konden informatie beter verwerken. Ook liet hun brein meer hoogfrequente α-golven zien – iets wat wijst op een verhoogde staat van paraatheid en minder mentale stress. Met andere woorden: de ochtendijsjes zorgden voor een fris en alert brein dat toch ontspannen bleef. Om uit te sluiten dat het effect puur door de koude prikkel kwam, liet Koga een andere groep ‘s ochtends ijskoud water drinken. Dat gaf wel een kleine oppepper, maar lang niet zo sterk als het effect van het echte roomijs. Met een knipoog merkte prof. Koga zelfs op dat de winst in reactietijd (~40 milliseconden) overeenkomt met een hersenleeftijd die 40 jaar jonger is. Zo’n verschil had hij niet verwacht van een simpel ijsje bij het ontbijt!
Reacties: van euforie tot gezond verstand
Niet verwonderlijk ging dit nieuws als een lopend vuurtje rond. Studenten en zoetekauwen wereldwijd kregen er een legitiem excuus bij om ’s ochtends te snoepen. Toch plaatsten voedingsexperts al snel kanttekeningen bij het onderzoek. Britse voedingsdeskundigen wezen erop dat de ijs-groep in Koga’s experiment überhaupt ontbijt binnenkreeg, terwijl de controlegroep nuchter bleef. Ons brein heeft glucose nodig om op gang te komen in de ochtend. Iemand die een ontbijt vol suikers eet, zal het cognitief nu eenmaal beter doen dan iemand die met een lege maag aan een test begint. Met andere woorden: het feit dát je iets eet in de ochtend – en ja, zeker iets met suiker – kan al voor een alertheidsboost zorgen, los van het specifieke effect van roomijs. Dat betekent dus niet dat diëtisten ons ineens massaal dessert als ontbijt aanbevelen.
Daarnaast is er kritiek op het ontbreken van een formele publicatie van Koga’s ijsjesstudie. Buiten Japan is de oorspronkelijke studie (nog) niet in detail terug te vinden in wetenschappelijke tijdschriften. Het lijkt erop dat het destijds om een kleinschalig experiment (slechts 8 proefpersonen) ging, mede mogelijk gemaakt door een zoetwarenfabrikant. Professor Koga zelf gaf aan dat hij het fenomeen verder wil onderzoeken. Een specifieke “slimheidsingrediënt” in ijs heeft hij nog niet kunnen aanwijzen. Mogelijk speelt het geluksgevoel dat ijs eten teweegbrengt een rol: eerdere hersenonderzoeken toonden al aan dat ijsjes eten direct de “pleziercentra” in onze hersenen activeert. Met één lepel ijs lichtten dezelfde geluksgebieden op als bij het winnen van geld of luisteren naar je favoriete muziek – wetenschappelijk bewijs dat ijs je gelukkig maakt! Dat geluk, gecombineerd met een suikerenergiepiek, zou best de tijdelijke mentale boost kunnen verklaren.
Van viral nieuws tot een slimme snack bij Foubert
Hoe het ook zij, het idee van “ijs als breinbooster” is té leuk om niet te delen. In november 2016 doken overal berichten op over “ice cream for breakfast” die je slimmer zou maken. Voor veel slaapdronken studenten in de blok klonk het als muziek in de oren. Bij Foubert geloven we al langer dat mensen gelukkiger worden van een heerlijke portie ambachtelijk ijs. En stel je voor – als zo’n ontbijt-ijsje je ook nog een beetje scherper maakt voor dat ochtendlijke examen, dan heb je een win-win te pakken! (Uiteraard met mate; een gebalanceerd ontbijt blijft belangrijk, maar een bolletje Foubert-ijs kan er best bij.)
Dus studenten, opgelet: heb je morgen een lastig examen en kun je wel een moraal- en brainboost gebruiken? Dan heb je bij deze een wetenschappelijk klinkend excuus om ’s ochtends een ijsje te komen scoren. 😉 Kom tijdens de examenperiode gerust langs bij Foubert voor een verfrissend en “intelligent” begin van je dag. Onze missie is om klanten gelukkig én slimmer te maken – en wat is er nu beter dan je dag starten met een lach en een bolletje kennis… eh, vanille? Succes met de examens, en onthoud: soms ligt de coolste studiehack gewoon in je vriezer! 🍨✨
Bronnen: Kyorin University-onderzoek door prof. Y. Koga (2013) via Morinaga; verslag The Telegraph; kritische duiding Business Insider; IFLScience & Telegraph citaten.